Normy i przepisy regulujące naukę i ustrój Kościoła ewangelickiego na Pomorzu. Ordynacja składa się z trzech części: o duchownych, o finansowaniu kościoła, szkolnictwa i opieki nad ubogimi, a także o liturgii. Odgłosy wystąpienia Marcina Lutra w 1517 roku dość szybko dotarły na Pomorze Zachodnie. Już w 1520 roku w Trzebiatowie i pobliskim klasztorze w Białobokach uformował się krąg jego zwolenników, kierowany przez Jana Bugenhagena, a poglądy reformacyjne zyskały wielu zwolenników wśród średniego mieszczaństwa i pospólstwa miejskiego. Książę Bogusław X początkowo przychylnie patrzył na nowych kaznodziejów, a w podróży na sejm do Wormacji 1521 roku zatrzymał się w Wittenberdze i wysłuchał kazania M. Lutra. Jednakże wszczęcie tumultu przez wyznawców nowej religii w Trzebiatowie w końcu 1521 roku spowodował zmianę poglądów księcia, który do końca swoich dni zwalczał na Pomorzu naukę protestancką. Również jeden z jego następców, Jerzy, zachował aż do śmierci w 1531 roku przywiązanie do katolicyzmu. Drugi z synów Bogusława X, sprawujących współrządy na Pomorzu, Barnim XI, który w latach 1518–1520 przebywał na studiach w Wittenberdzie i osobiście znał M. Lutra zaczął się w końcu lat dwudziestych XVI wieku skłaniać do nowej konfesji. Po śmierci Jerzego I sejm pomorski w 1531 roku wypowiedział się za wolnym głoszeniem Ewangelii w księstwie, a Barnim XI zbliżył się do ewangelickich książąt Rzeszy skupionych w Lidze Szmalkaldziej. Syn Jerzego, Filip I, nie był przeciwny nowej nauce. Ostateczne zmiany w kościele pomorskim nastąpiły w grudniu 1534 roku na sejmie w Trzebiatowie. Obaj władcy pomorscy, widząc zmiany zachodzące w społeczeństwie, przejście znacznej części mieszczaństwa i szlachty na nową konfesję, postanowili wprowadzić oficjalnie reformację na Pomorzu i jednocześnie sekularyzować znaczny majątek kościelny. Jednakże plany książęce ze względu na ich podłoże ekonomiczne i polityczne spotkały się ze sprzeciwem stanów, również tych ewangelickich. Mimo to Barnim XI i Filip I nakazali wprowadzić nową konfesję jako religię panującą w państwie, a jej podstawy dogmatyczne i ustrojowe polecili opracować Janowi Bugenhagenowi, który specjalnie przybył na ich zaproszenie z Wittenbergii. Przygotował on Ordynację Kościelną dla Pomorza, wydaną drukiem w 1535 roku w Wittenberdze. Za fundament nauki ewangelickiej na Pomorzu przyjęto konfesję augsburską z 1530 roku w opracowaniu teologa protestanckiego Filipa Melanchtona wraz z zasadami wiary katechizmu M. Lutra. Z polecenia obu monarchów J. Bugenhagen osobiście wizytował kościoły w księstwie wprowadzając luteranizm, tworzył nową organizację kościelną w oparciu o sieć parafii, synodów i superintendentur, a także brał udział w opracowaniu agendy, czyli skodyfikowaniu form życia religijnego i nabożeństw kościoła reformacyjnego na Pomorzu (1542). Miejsce: Wittenberga Opis:Oryginał, jęz. niemiecki, papier, druk, 145x90 mm, 39 kart; Miejsce przechowywania: AP Szczecin, Rękopisy i Spuścizny, sygn. 799;