Anna Rosina LISIEWSKA MATTHIEU DE GASC ,Portret Joanny Elżbiety z domu księżniczki Holstein-Gottorp księżnej Anhalt-Zerbst*, z orderem Św. Katarzyny, 1764 , olej, płótno dublowane, 159 x 118 cm

olej, płótno dublowane 159 x 118 cm na odwrocie napis przeniesiony na płótno dublażowe: Johanne / F Z A-Z / gemahlt / von A von Gasc / gebohrne / von Lisiewsky / 1764.Ten sam napis na autentycznym płótnie częściowo prześwieca przez płótno dublażowe. Numery inwentarza muzealnego: MNK–DCz 1763

Rama z epoki.

Obraz pochodzi ze zbiorów rodziny książąt Czartoryskich.

• Księżna była matką carycy Katarzyny II. Urodziła się w 1711 roku. Wyszła za mąż za księcia Chrystiana Augusta w Brunszwiku w 1727 roku. Zamieszkała w dzielnicy Szczecina, Greifenhagen, w domu von Ascherslebena, w pobliżu kościoła Mariackiego. Tutaj urodziła się właśnie w 1729 roku Zofia Augusta Fryderyka – późniejsza caryca Rosji. Kiedy książę został gubernatorem Szczecina i komendantem twierdzy, wówczas rodzina przeniosła się do pałacu „pod Globusem”, a następnie do dawnego zamku piastowskiego. Księżna, będąc kuzynką księcia holsztyńskiego, Karola Fryderyka, ożenionego z Anną, siostrą carycy Elżbiety, miała ambicje wydania za mąż swej córki za ich syna, następcę tronu rosyjskiego, Karola Piotra. W 1744 roku Joanna z córką, późniejszą carycą, odwiedziły dwór carycy Elżbiety. Obie otrzymały od niej zaszczytne odznaczenie, order Św. Katarzyny. Księżna owdowiała w 1747 roku. Żyła ponad stan nie zważając na kłopoty finansowe, zmarła w 1760 w Paryżu. Pozostawiła po sobie długi, które musiał uregulować dwór rosyjski. Portret jest zapewne pośmiertnym wizerunkiem księżnej.

Anna Rosina Lisiewska Matthieu de Gasc, córka malarza Jerzego (Georga) Lisiewskiego (1674 - 1750), siostra malarza Christiana Friedricha Reinholdta (1725 - 1794) i malarek Anny Dorotei (1721 - 1782) i Julii (1723 - 1794). Była żoną malarza Dawida Matthieu (gdy ten owdowiał w związku z jej siostrą) i matką dwojga malarzy, Rosiny Christiany Matthieu (1744 lub 1748 - 1795) i Henryka Fryderyka Leopolda Matthieu (1750 – 1778) oraz opiekunką syna swojej siostry, Dorotei Elizy i swojego męża, Georga Dawida Matthieu ((1737 – 1778), również malarza. Malarstwa uczyła się u swojego ojca. Będąc razem z ojcem w Szczecinie w 1730 namalowała portret księżniczki Anhalt-Zerbst. Z 1740 roku pochodzą trzy portrety Zofii Augusty Anhalt-Zerbst, późniejszej carycy Katarzyny II, jej pędzla (jeden z nich w zbiorach weimarskich, dwa – w zbiorach Akademii Sztuk w Petersburgu). Wydano ją za mąż w 1741 roku. W 1755 owdowiała i wyjechała do Zerbst. Przebywała na dworze Anhalt-Zerbst od 1756 roku, tu namalowała 40 portretów dam, do tzw. Galerii Piękności. W 1760 roku wyszła za mąż za asesora H. von Gasc. W 1764 roku przeniosła się do Brunszwiku. Tu malowała portrety książąt brunszwickich. Od nich otrzymała tytuł nadwornej malarki. W 1766 roku powróciła do Berlina. Potem przeniosła się do Holandii, tutaj między innymi namalowała w 1767 portret rodzinny von Suassé (w zbiorach w Hadze). W 1769 została członkinią akademii sztuk w Dreźnie. Główną jej twórczością pozostawało malarstwo portretowe. Tworzyła również kompozycje historyczne i alegoryczne. Używała przede wszystkim techniki olejnej, czasami malowała pastelami. Uznano ją za mistrzynię w odtwarzaniu materii, delikatnych koronek i mięsistych tkanin, które stawały się ważnym elementem reprezentacyjnych portretów. Według jej portretów malarskich artyści wykonywali ryciny, między innymi J. Haid, J.E. Gerike, D. Chodowiecki.