File:Bolimow w starostwie sochaczewskim.jpg
Original file (7,872 × 6,880 pixels, file size: 15.86 MB, MIME type: image/jpeg)
Captions
Captions
| Title |
Polski: Zygmunt Stary, król polski, kwituje Krzysztofa Szydłowieckiego, kasztelana sandomierskiego, podkanclerzego koronnego, starostę sieradzkiego, gostynińskiego i sochaczewskiego z zarzą
du starostwem sochaczewskim za okres 1511/1512. |
|||||||||||||||||||||||
| Description |
Szydłowieccy zwią zali się z Bolimowem już pod koniec XV w., gdy Jakub Szydłowiecki w 1498 r. otrzymał tutejszą dzierżawę w zastaw. Jego młodszy brat, Krzysztof w 1508 r. został starostą sochaczewskim, w skład którego wchodził też Bolimów. Wywodzili się z możnego średniowiecznego rodu h. Odrowąż. Wydał on w XII – XV w. wiele znacznych postaci. Wspomnijmy tu tylko biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża, błogosławionego Jacka Odrowąża czy rodzinę Odrowążów ze Sprowy, odgrywają cą przez kilkadziesią t lat w XV w. ogromną rolę na Rusi Koronnej. Sami Szydłowieccy wywodzili się z bocznej, szlacheckiej linii rodu. Dzieje tej rodziny były niezwykłe, znamy zaledwie cztery jej pokolenia funkcjonują ce przez około półtora wieku, z czego tylko jedno wydało osoby zaliczają ce się do elity społecznej Polski. Udało im się za to w bardzo krótkim czasie sięgnął po najwyższe urzędy w państwie i osiągnął w nim niezwyką pozycję mają tkową i kulturalną . Pierwszymi, znanymi przedstawicielami rodziny byli rodzeni bracia Sławek i Jakub. To oni ostatecznie doprowadzili do założenia w 1427 r. w Szydłowcu miasta na prawie niemieckim, w 1401 r. ufundowali i uposażyli w nim kościół parafialny pod wezwaniem Św. Zygmunta. Pierwszy zmarł prawdopodobnie bezpotomnie. Drugi pozostawił co najmniej dziewięć córek i trzech synów, z których Mikołaj był burgrabią krakowskim, a Stanisław kasztelanem Żarnowskim, a następnie radomskim. Został też ochmistrzem synów Kazimierza Jagiellończyka. Świadczy to o poważaniu, jakim cieszył się na dworze królewskim. Dopomogło to niewą tpliwie w karierze jego synów, a dochował się ich, z dwóch małżeństw, siedmiu i osiem córek. Z synów Jan został scholastykiem sandomierskim, Paweł kustoszem katedralnym krakowskim, ale największą karierę zrobili Jakub, Piotr, Mikołaj oraz Krzysztof. Jakub był kolejno burgrabią krakowskim (1493 –1501), podskarbim nadwornym (1494–1498), podskarbim wielkim (1501 – 1509), kasztelanem sandomierskim. Otrzymał też od króla starostwo Łęczyckie, a w 1498 r. bolimowskie. Piotr był chorążym krakowskim (1494–1498), burgrabią krakowskim (1498 – 1508), podkomorzym koronnym od 1500, podkomorzym krakowskim od 1501 r., dzierżył starostwa inowrocławskie od 1504 r. i gostynińskie od 1506 r., pod koniec życia został krajczym koronnym. Mikołaj został w 1503 r. chorążym, a w 1507 r. kasztelanem i starostą radomskim, w tymże roku został podkomorzym koronnym, a w następnym burgrabią krakowskim, którym pozostał do śmierci w 1532 r. W 1515 otrzymał nominację na kasztelanię sandomierską i na podskarbiostwo wielkie koronne. Największą karierę zrobił jednak Krzysztof. Był on marszałkiem dworu królewicza Zygmunta, podstolim koronnym (1497–1507), podskarbim nadwornym (1507–1510), kasztelanem sandomierskim od 1509, podkanclerzym koronnym (1511–1515), kanclerzem wielkim koronnym (1515–1532), wojewodą krakowskim od 1515 r., a ostatecznie w 1527 r. osią gnął najwyższy świecki urząd w państwie - kasztelanię krakowską . Stosunkowo niewielki początkowo mają tek ograniczają cy się do Szydłowca i okolicznych wsi powiększyli Szydłowieccy o Ćmielów. Prawdziwy jego rozkwit nastąpił jednak w pierwszym trzydziestoleciu XVI wieku. W 1514 roku zakupił Krzysztof od biskupów lubuskich znaczne dobra Opatów w ziemi sandomierskiej, słyną ce z romańskiej kolegiaty. Skupował mają tki od córek swego brata, Jakuba, oraz poszczególne wsie od różnych posesorów. Uzyskał zapis sporego mają tku od Stanisława Odrowąża Górskiego. Ogromną rolę w mają tku Szydłowieckich odgrywały królewszczyzny. Krzysztof posiadał starostwa: sieradzkie, gostynińskie, sochaczewskie, nowodworskie, buskie, szydłowskie, żukowskie. Zarówno on jak i jego bracia czerpali dochody z uposażenia urzędów ziemskich, które piastowali. Zainteresowania Szydłowieckich koncentrowały się na sprawach politycznych i skarbowych. Osiągnęli tu znaczne sukcesy, dwóch z braci było podskarbimi wielkimi, a trzech nadwornymi. Osiągnięcie urzędu kanclerskiego przez Krzysztofa umożliwiło mu na odgrywanie bardzo poważnej roli w polityce Polski czasów Zygmunta Starego. O związkach rodziny z dworem świadczy wymownie fakt piastowania przez przedstawicieli tej rodziny przez kilkadziesią t lat urzędu burgrabiego krakowskiego. Najbardziej jednak zasłużyli się Szydłowieccy późniejszym pokoleniom jako mecenasi sztuki. Do dzisiaj możemy podziwiać w kolegiacie opatowskiej i kościele farnym w Szydłowcu imponują ce pomniki nagrobne przedstawicieli tej rodziny, w tym pierwsze polskie nagrobki dziecięce, poświęcone wcześnie zmarłym synom Krzysztofa i słynny nagrobek tego ostatniego ze wspaniałym, plastycznym lamentem stanów po śmierci tego dostojnika. Nie można nie wspomnieć tu o opiece, którą Krzysztof i Mikołaj Szydłowieccy otoczyli Stanisława Samostrzelnika, który ozdobił ilustracjami kilka ufundowanych przez nich ksiąg, w tym słynne, jedyne w swoim rodzaju Liber Geneseos Illustris Familiae Schidloviciae – bogato iluminowaną historię rodziny. Z dwóch wybudowanych przez nich zamków - w Ćmielowie i Szydłowcu - przetrwał, chociaż znacznie przebudowany przez Radziwiłłów, ten ostatni. W momencie największego rozkwitu mają tkowego i politycznego dotknęło rodzinę Szydłowieckich fatum, które sprawiło, że z tej niezwykle rozrodzonej w pokoleniu Krzysztofa rodziny (siedmiu braci!), synowie, którzy przyszli na świat umierali w dzieciństwie, a przy życiu pozostały tylko trzy córki kanclerza: Zofia, Krystyna i Elżbieta. Pierwsza wyszła za mąż za Jana Tarnowskiego, słynnego hetmana, zwycięzcę spod Obertyna i kasztelana krakowskiego, najwybitniejszego magnata koronnego, Krystyna za wywodzącego się z Podiebradów księcia Janusza na Oleśnicy, a Elżbieta za Mikołaja Czarnego Radziwiłła, wojewodę wileńskiego - najwybitniejszego w tych czasach magnata litewskiego. Po rozliczeniach rodzinnych Szydłowiec przypadł Elżbiecie Radziwiłłowej i w rękach tej rodziny pozostał przez kilkaset lat, a Opatów przejęli na krótko Tarnowscy, a po ich wymarciu w linii męskiej, książęta Ostrogscy. (Jarosław Zawadzki) |
|||||||||||||||||||||||
| Date | 23 March 1512 | |||||||||||||||||||||||
| Medium | parchement | |||||||||||||||||||||||
| Dimensions | 31,4 x 26,6 cm | |||||||||||||||||||||||
| Collection |
|
|||||||||||||||||||||||
| Accession number |
AGAD, Zbiór Dokumentów Pergaminowych nr 646 |
|||||||||||||||||||||||
| Notes |
Oryginał, jęz. Łaciński, 1 karta pergaminowa o wymiarach 314x266 mm; ślad po pieczęci woskowej wyciskanej przez pergamin lub papier, dokument skasowany (przedarty), a następnie zszyty.
|
|||||||||||||||||||||||
| Source/Photographer |
|
|||||||||||||||||||||||
| Permission (Reusing this file) |
|
|||||||||||||||||||||||
File history
Click on a date/time to view the file as it appeared at that time.
| Date/Time | Thumbnail | Dimensions | User | Comment | |
|---|---|---|---|---|---|
| current | 10:25, 27 March 2014 | | 7,872 × 6,880 (15.86 MB) | Karol Zglinski (talk | contribs) | {{Artwork |title = {{pl|1= Zygmunt Stary, król polski, kwituje Krzysztofa Szydłowieckiego, kasztelana sandomierskiego, podkanclerzego koronnego, starostę sieradzkiego, gostynińskiego i sochaczewskiego z zarzą du starostwem sochacz... |
You cannot overwrite this file.
File usage on Commons
The following page uses this file:
