napis na tablicy:

po napaści niemiec na polskę/ 1 września 1939 roku rozpoczęto/ masową eksterminację ludności cywilnej,/ nie oszczędzając kobiet, dzieci i osób chorych./ w pierwszej kolejności okupanci zabijali/ przedstawicieli inyeligencji polskiej:/ nauczycieli, duchowieństwo, urzędników/ państwowych, prawników, lekarzy i ziemian./ rozstrzelano harcerzy i studentów./ mordowano także robotników i rolników./ ofiarą terroru padła również/ lokalna społeczność żydowska./ wielu rozstrzelanych było zaangażowanych/ w odzyskiwanie przez polskę/ niepodległości po okresie zaborów/ i utrwalanie polskości na pomorzu./ do największych zbrodni doszło na terenie/ przedwojennego województwa pomorskiego/ ze stolicą w toruniu./ w piaskowniach, lasach i dołach śmierci/ w blisko 400 miejscowościach/ zamordowano ze szczególną brutalnością/ około 30 tysięcy osób./ głównymi sprawcami ludobójstwa/ były niemieckie grupy operacyjne policji/ i służby bezpieczeństwa (einsatzgruppen),/ oraz członkowie organizacji/ selbstschutz westpreussen,/ w skład której wchodzili/ miejscowi niemcy – sąsiedzi polaków./ pełna liczba ofiar zbrodni pomorskiej/ 1939 roku jest bardzo trudna do ustalenia/ ze względu na celowe zatarcie śladów./ większość sprawców zbrodni/ uniknęła odpowiedzialności karnej./